Rezultaty projektu

Analiza regionalnych zmian klimatu

Przestrzenna zmienność temperatury powietrza w regionie KLAPS jest kształtowana głównie przez rzeźbę terenu. Dane pomiarowe z Niemiec, Polski i Czech wskazują na wzrost temperatury powietrza w okresie 1971-2010, ze zmienną intensywnością w przestrzeni i czasie.

Temperatura powietrza wykazuje silny trend rosnący wiosną i latem. W zimie trend nie jest istotny statystycznie. Trend koreluje z rosnącą liczbą dni upalnych i gorących oraz wzrastającym stresem cieplnym, podczas gdy liczba dni zimnych i mroźnych oraz stres zimna wykazują trend spadkowy. W szczególności stres cieplny ma istotny negatywny wpływ na jakość wypoczynku i turystyki w regionie.

Analiza wskaźników agroklimatologicznych wskazuje na wydłużanie się okresu wegetacyjnego i wzrost wskaźnika stopniodni okresu wegetacyjnego. Z kolei wskaźnik hydrotermalny Selyaninova wskazuje na spadek sum opadów i wzrost tendencji do występowania susz w analizowanym obszarze. Już teraz obserwowane są negatywne skutki deficytu wody, susz i zjawisk ekstremalnych, takich jak powodzie, na produkcję rolną.

Projekcje klimatu do roku 2100 wskazują na to, że aktualnie obserwowane trendy będą utrzymane. Szczególnie duże zmiany prognozowane są dla scenariuszy A1B oraz RCP8.5, dla których wzrost temperatury może sięgnąć 4^oC w stosunku do okresu 1971-2010. Umiarkowany wzrost jest spodziewany w przypadku scenariusza RCP2.6. Turystyka i rekreacja bazująca na sportach zimowych mogą z tego powodu szczególnie ucierpieć. Zwiększony stres gorąca na obszarze nizinnym również może w sposób negatywny wpływać na turystykę i prowadzić do zmian w warunkach bioklimatologicznych w ciągu roku. Rolnictwo i leśnictwo oraz inne formy działalności muszą się zaadoptować do zmieniających się warunków. Potrzebne są miary pozwalające w sposób ilościowy badać adaptację do obserwowanych trendów w temperaturze powietrza.

bld_KLAPS Projektergebnisse_Bildergalerie PL

Średnia roczna temperatura powietrza [°C] w obszarze badań projektu (1971-2000)
(© LfULG)

Galerie einblenden Galerie ausblenden

Zanieczyszczenie powietrza

Obszar pogranicza południowej Saksonii, Dolnego Śląska i północnych Czech przez długi czas był eksponowany na wysoką depozycję zanieczyszczeń atmosferycznych i był znany jako „Czarny Trójkąt”. Od początku lat 1990 nastąpiła znaczna redukcja emisji związków siarki i azotu do atmosfery. Wzrost świadomości ekologicznej oraz zmiany polityczne i ekonomiczne w Środkowej Europie w znacznym stopniu się do tego przyczyniły. W celu określenia obecnie zachodzących zmian w depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych w regionie, dla lat 2000-2010 uruchomiony został model FRAME. Wykonana została również projekcja emisji do roku 2030 oraz warunków klimatologicznych do roku 2100, co pozwoliło na określenie przyszłych zmian w zależności od scenariuszy emisji i klimatologicznych. W okresie 2000-2010 stwierdzono znaczą redukcję depozycji związków siarki i tlenków azotu. Depozycja azotu amonowego pozostaje praktycznie na tym samym poziomie. W przyszłości spodziewane jest utrzymanie tych trendów. Zmiany klimatu, w szczególności zmniejszenie sum opadu atmosferycznego, przyczynią się do dalszej, nieznacznej redukcji depozycji związków siarki i azotu w obszarze badań. Dotyczy to szczególnie scenariuszy A1B i RCP8.5, w mniejszym stopniu RCP2.6. Azot amonowy jest obecnie głównym źródłem depozycji azotu do ekosystemów na obszarze pogranicza Polski i Saksonii.

Ładunki krytyczne

Ładunki krytyczne wskazują maksymalną wielkość depozycji związków siarki i azotu, która nie powoduje szkodliwych efektów w ekosystemach. Współczesne zmiany w emisji i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych mają odzwierciedlenie także w pozytywnych zmianach w przekroczeniach ładunków krytycznych. W przypadku zakwaszenia, tylko ok. 10% obszarów leśnych i innych ekosystemów naturalnych jest zagrożona nadmierną depozycją. Analizy dla przyszłych scenariuszy zmian emisji wskazują, że problem ten zostanie w całości wyeliminowany do 2030 r. Dużym problemem jest natomiast eutrofizacja, którą w 2010 r zagrożonych było 60% ekosystemów. Redukcja emisji tlenków azotu do roku 2030 tylko nieznacznie zmniejszy ten problem.  Na ładunki krytyczne dla eutrofizacji negatywnie wpłyną przyszłe zmiany klimatu, które w tym kontekście powinny być uwzględnianie przy kształtowaniu polityki ochrony powietrza.